Uchwała antysmogowa dla Małopolski
Co oznacza uchwała antysmogowa dla Małopolski?
1. Ogranicza powstawanie nowych źródeł emisji zanieczyszczeń
- Od 1 lipca 2017 roku nie będzie możliwa w Małopolsce eksploatacja nowego kotła na węgiel lub drewno lub kominka na drewno o parametrach emisji gorszych niż wyznaczone w unijnych rozporządzeniach w sprawie ekoprojektu.
- Osoby, które budują nowy dom, przeprowadzają remont z wymianą kotła lub kominka albo wymieniają kocioł lub kominek na nowy, będą zobowiązane zainstalować nowoczesne urządzenie spełniające wymagania ekoprojektu.
- Dla mieszkańców, którzy już obecnie korzystają z ekologicznego ogrzewania – sieci ciepłowniczych, gazu, oleju, ogrzewania elektrycznego lub pomp ciepła – uchwała nie wprowadzi żadnych nowych obowiązków lub ograniczeń. Gdyby chcieli jednak zrezygnować z obecnego ogrzewania na rzecz węgla lub drewna, będą zobowiązani od razu zainstalować nowoczesny kocioł spełniający wymagania ekoprojektu określone w unijnych rozporządzeniach.
2. Wyznacza długie okresy przejściowe dla obecnie użytkowanych kotłów na węgiel i drewno
- Do końca 2022 roku konieczna będzie wymiana kotłów na węgiel lub drewno, które nie spełniają żadnych norm emisyjnych. Mieszkańcy będą mieli 6 lat na wymianę tych kotłów. Obecnie istnieje możliwość skorzystania za pośrednictwem gmin z dostępnych programów dofinansowania do wymiany kotłów ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego lub WFOŚiGW w Krakowie. W przyszłości – po zakończeniu programów dofinansowania – użytkownicy będą zobowiązani wymienić je we własnym zakresie.
- Do końca 2026 roku trzeba będzie wymienić kotły, które obecnie spełniają chociaż podstawowe wymagania emisyjne, czyli posiadają klasę 3 lub klasę 4 według normy PN-EN 303-5:2012. Mieszkańcy będą mieli na ich wymianę 10 lat. To dłużej niż żywotność tych kotłów, która w praktyce oceniana jest zazwyczaj na 8-10 lat.
- Kotły spełniające wymagania klasy 5 według normy PN-EN 303-5:2012, które są już eksploatowane lub zostaną zainstalowane do końca czerwca 2017 roku będą mogły być użytkowane do końca swojej żywotności.
3. Wprowadza wymagania dla jakości stosowanych paliw, aby wyeliminować odpady węglowe i mokre drewno
- Od 1 lipca 2017 roku w całej Małopolsce zacznie obowiązywać zakaz stosowania mułów i flotów węglowych. Te frakcje to właściwie odpady węglowe – drobny pył węglowy o ziarnach do 3mm, który zawiera duże ilości wilgoci, popiołu i innych zanieczyszczeń decydujących o dużej emisji przy jego spalaniu.
- Wprowadzony zostanie zakaz spalania drewna i biomasy o wilgotności powyżej 20%. Oznacza to, że drewno przed spaleniem powinno być sezonowane – jego suszenie powinno trwać co najmniej dwa sezony. Suche drewno charakteryzuje się znacznie wyższą kalorycznością i niższą emisją zanieczyszczeń niż drzewo surowe.
4. Wprowadza obowiązek doposażenia kominków w urządzenia redukujące emisję
- Od 1 lipca 2017 roku nowo instalowane kominki (również tzw. ogrzewacze pomieszczeń, piece kaflowe czy popularne „kozy”) będą musiały spełniać wymagania ekoprojektu. Dotyczy to również sytuacji instalowania kominka w istniejących budynkach np. w ramach wymiany na nowy.
- Od 2023 roku dopuszczone będzie używanie tylko kominków spełniających wymagania ekoprojektu lub kominków, których sprawność cieplna wynosi co najmniej 80%. Dane dotyczące sprawności cieplnej powinna zawierać dokumentacja techniczna lub instrukcja kominka.
- Kominki, które nie spełniają wymagań w zakresie ekoprojektu lub sprawności cieplnej na poziomie co najmniej 80%, od 2023 roku będą musiały zostać wyposażone w urządzenie redukujące emisję pyłu do poziomu zgodnego z wymaganiami ekoprojektu.
5. Kontrola przestrzegania wprowadzanych ograniczeń
- Uchwała dotyczy stosowania paliw i instalacji grzewczych, nie będzie ograniczać handlu kotłami, kominkami czy węglem lub drewnem, gdyż sejmik województwa nie ma kompetencji do wprowadzania przepisów w tym zakresie. Odpowiednie uregulowania powinny powstać na poziomie krajowym.
- Kontrola przestrzegania wymagań uchwały będzie prowadzona przez uprawnione służby (straż miejską i gminną, upoważnionych pracowników gmin, policję) na podstawie udostępnianych przez użytkowników dokumentów – np. dokumentacji technicznej, instrukcji użytkowania, wyników badań, certyfikatów, które będą potwierdzać spełnienie wymaganych poziomów sprawności i emisji. Jeśli użytkownik nie będzie posiadał takich dokumentów, będzie domniemane, że instalacja nie spełnia wymagań uchwały. W przypadku naruszenia przepisów uchwały, mieszkaniec może być ukarany mandatem do 500zł lub grzywną do 5 000 zł.
Jakie są wymagania ekoprojektu dla kotłów, pieców i kominków?
|
Sezonowa emisja
i efektywność
wg ekoprojektu
|
Pył (PM)
|
Tlenek węgla
(CO)
|
Organiczne związki
gazowe (OGC)
|
Tlenki azotu
(NOx)
|
Sezonowa
efektywność
energetyczna
|
|
Kocioł automatyczny
na węgiel o mocy do 20kW
|
40 mg/m³
|
500 mg/m³
|
20 mg/m³
|
350 mg/m³
|
75%
|
|
Kocioł automatyczny
na węgiel o mocy powyżej 20kW
|
40 mg/m³
|
500 mg/m³
|
20 mg/m³
|
350 mg/m³
|
77%
|
|
Kocioł automatyczny
na biomasę o mocy do 20kW
|
40 mg/m³
|
500 mg/m³
|
20 mg/m³
|
200 mg/m³
|
75%
|
|
Kocioł automatyczny
na biomasę o mocy powyżej 20kW
|
40 mg/m³
|
500 mg/m³
|
20 mg/m³
|
200 mg/m³
|
77%
|
|
Ogrzewacz (kominek, piec, koza) z zamkniętą komorą spalania wykorzystujący pelet
|
20 mg/m³
|
300 mg/m³
|
60 mg/m³
|
200 mg/m³
|
79%
|
|
Ogrzewacz (kominek, piec, koza) z zamkniętą komorą spalania lub kuchenka wykorzystujące biomasę inną niż pelet
|
40 mg/m³
|
1500 mg/m³
|
120 mg/m³
|
200 mg/m³
|
65%
|
|
Ogrzewacz (kominek, piec, koza)
z zamkniętą komorą spalania lub kuchenka wykorzystujące węgiel
|
40 mg/m³
|
1500 mg/m³
|
120 mg/m³
|
300 mg/m³
|
65%
|
|
Ogrzewacz (kominek, piec, koza) z otwartą komorą spalania
|
50 mg/m³
|
2000 mg/m³
|
120 mg/m³
|
300 mg/m³
|
30%
|
Czym różnią się kotły spełniające wymagania ekoprojektu od kotłów 5 klasy?
W obu przypadkach maksymalna emisja pyłu z kotła przy jego pracy pełną mocą nie może być wyższa niż 40 mg/m³. Natomiast kotły zgodne z ekoprojektem gwarantują dotrzymanie tej samej emisji także w trakcie pracy przy niższym obciążeniu kotła. To ważne, gdyż kocioł rzadko pracuje na pełnej mocy, a przy niższym obciążeniu warunki spalania są gorsze, co powoduje wyższą emisję pyłu. Wymagania ekoprojektu ograniczają również emisję toksycznych tlenków azotu z kotła. Ważny jest fakt, że wymagania ekoprojektu zostały wprowadzone jednolicie dla całej Unii Europejskiej i od 2020 roku obejmą wszystkie kotły dopuszczone do sprzedaży na obszarze UE. Natomiast norma PN-EN 303-5:2012, która określa wymagania dla kotłów 3, 4 i 5 klasy jest normą dobrowolną, którą stosują tylko niektórzy producenci kotłów.
Co to są muły i floty węglowe?
Muły jak i floty węglowe powstają w procesie uszlachetniania węgla kamiennego poprzez oddzielanie skały płonnej i innych zanieczyszczeń od wydobywanego węgla. W efekcie powstaje węgiel o polepszonych parametrach oraz wodna zawiesina skały płonnej i drobinek węgla o wielkości około 1 mm (w uchwale przyjęto wartość graniczną do 3 mm). Z tej zawiesiny metodą flotacji pozyskuje się koncentrat o większej zawartości węgla – flot węglowy a z pozostałości po częściowym odparowaniu wody powstaje muł węglowy. Spalanie zarówno mułu jak i flotu węglowego powoduje dużą emisję zanieczyszczeń, zwłaszcza pyłu, gdyż są to bardzo drobne cząstki, a kotły domowe nie są przystosowane do ich spalania. Poza tym mają dużą zawartość wody, co znacznie pogarsza warunki spalania, a tym samym zwiększa emisję zanieczyszczeń do powietrza.